دسترسی سریع مطالب
توصیه های مدیریت عملی تغذیه برای کم کردن خطر ابتلا به اسیدوز تحت حاد در گاوهای شیری
گاوهای شکم اول نسبت به چند شکم ها به اسیدوز تحت حاد حساس تر هستند .
گاوهای شیری پرتولید احتیاجات غذایی زیادی در طی شیردهی به خصوص در ابتدا و در اواسط شیردهی دارند،
یک روش معمول برای برآورد این احتیاجات افزایش سطح انرژی و پروتئین جیره با استفاده از کنسانتره می باشد
که با توجه به محدودیت مصرف توسط دام از میزان علوفه و به خصوص علوفه با طول بلند کم می شود ،
که باعث کاهش فیبر فیزیکی موثر می شود.
فیبر فیزیکی موثر برای تحریک عمل جویدن و فراهم کردن بزاق ، تحرک و مخلوط شدن غذا در شکمبه و نگهداری عملکرد مناسب اکوسیستم شکمبه لازم است ،
از سوی دیگر کنسانتره های غنی از دانه ، خوش خوراک بوده و به راحتی در شکمبه تخمیر می شوند و
با تحریک رشد میکروبی سبب تولید مقدار زیادی اسید های چرب کوتاه زنجیر (SCFA) می شوند .
و در صورتی که این مقدار بیش از ظرفیت بازی شکمبه باشد سبب افت مکرر pH شکمبه و اسیدی شدن آن می شود.
در صورتی که این افت های شدید ، طولانی و به طور مداوم تکرار می شوند به عنوان SARA یا اسیدوز تحت بالینی مطرح می شوند ،
در حال حاضر دو تعریف برای Sara وجود دارد . pH پائین تر از ۵/۶ برای مدت بیش از سه ساعت در روز یا pH کمتر از ۵/۸ برای بیشتر از ۵ تا ۶ ساعت در روز .
مطالعات ۱۰ ساله نشان می دهد که گاوهای مبتلا به سارا بیماری های متابولیکی بیشتری مانند جابه جایی شیردان ، کبد چرب لنگش ، آبسه کبدی و سندروم گاو زمین گیر را تجربه می کنند
و در مجموع سارا می تواند سلامت و تولید دام را تحت تاثیر بگذارد.
در ارتباط با عوامل تغذیه ای و ارتباط آن با سارا در چندین بررسی جامع مشاهده شده که فیبر فیزیکی موثر PeNDF عامل موثر در پیشگیری ار سارا است .
PeNDF ترکیب خصوصیات فیبر شیمیایی و فیبر فیزیکی (اندازه قطعات) غذاست.
علاوه بر میزان PeNDF وقوع و شدت سارا بستگی به عوامل خوراکی نظیر مقدار و قابلیت تخمیر نشاسته و سطح مصرف خوراک دارد .
عوامل مدیریتی موثر در کاهش سارا ، مصرف همزمان علوفه و کنسانتره و جلوگیری از وعده های بزرگ غذایی و تخمیر بیش از حد در شکمبه می باشد.
گاوها معمولا کنسانتره را سورت می کنند که در نتیجه فیبر نامنظم و کم دریافت می کنند ،
علاوه بر این طول زمان عادت پذیری به یک جیره جدید با نشاسته بالا و یکسان بودن
و همسان بودن گاوها در بهاربند به خصوص برای شکم اول ها ، برای تامین فیبر کافی برای نگهداری pH شکمبه در دامنه فیزیولوژیک و جلوگیری از سارا موثر است.
هدف از این بررسی ارائه یک نظریه عملی برای اندازه گیری فیبر جیره و توصیه های عملی برای جلوگیری از سارا می باشد.
چالش های تنظیم اسید و باز شکمبه در گاوهای پرتولید
به علت زیاد بودن احتیاجات گاوهای پر تولید میزان کربوهیدرات های قابل تخمیر در شکمبه در جیره زیاد است
و باعث تولید مقادیر زیاد SCFA یا اسیدهای چرب کوتاه زنجیر زیادتر از توان جذب شکمبه می شود.
محل هضم نشاسته در بین انواع دانه ها متفاوت است و همچنین نوع عمل آوری هم در محل هضم نشاسته موثر است.
دانه هایی مثل گندم ،جو و چاودار در حدود ۷۶ درصد و ذرت و سورگوم ۵۵ و ۵۴ درصد قابلیت هضم نشاسته در شکمبه دارند.
با انتخاب دانه ای مثل ذرت با ثابت نگه داشتن مقدار انرژی میزان کربوهیدرات قابل تخمیر در شکمبه را کمتر کرد
البته باید توجه داشت که ظرفیت هضم نشاسته پس از شکمبه محدود است
و میزان نشاسته ای که می تواند از شکمبه به روده منتقل شود را باید در نظر گرفت چون که افزایش ورود نشاسته به روده بزرگ باعث اسیدوز روده بزرگ می شود.
علاوه بر تغییر تجزیه محل نشاسته ، یک روش برای کم کردن مواد آلی قابل تخمیر در شکمبه همراه با ثابت نگه داشتن غلظت انرژی ، استفاده از چربی های محافظت شده در جیره می باشد.
با این حال باید محدودیت در میزان جیره رعایت شود.
حداکثر ۶ تا ۷ درصد ماده خشک که باید از ۳ منبع چربی طبیعی خوراک ها ، دانه های روغنی و چربی عبوری در ۳ نسبت مساوی باشد.
با این که جذب اسید های چرب کوتاه زنجیر مکانیزم غالب برای جلوگیری از توسعه اسیدوز است ،
ترشح بزاق قلیایی یکی از روشهای فیزیولوژیک لازم برای کمک به تنظیم بالانس اسید و بازی باشد ،
ترشح بزاق در یک گاو پرتولید در حدود ۲۵۰ لیتر در روز می باشد.
با این حال مصرف خوراک های با PeNDF به طور خطی ترشح بزاق را کم می کنند.
بیشترین ترشح بزاق در زمان جویدن و نشخوار است در نتیجه کاهش فعالیت جویدن سبب کاهش ترشح بزاق و کاهش pH می شود.
اگر چه نقش اصلی PeNDF عموما تحریک ترشح بزاق در نظر گرفته می شود
ولی باید در نظر داشت که افزایش میزان آن در جیره به میزان زیاد ممکن است سبب کاهش هضم غذا و تخمیر شود.
از محاسن دیگر PeNDF تحریک گیرنده های حسی شکمبه با قطعات فیبر است که باعث تحریک حرکت شکمبه می شود
و سبب مخلوط شدن خوراک ها و جذب بهتر اسید چرب کوتاه زنجیر می شود.
افزایش جریان خون هم باعث جذب اسیدهای چرب کوتاه زنجیر می شود
که با افزایش حرکت شکمبه جریان خون هم بیشتر می شود.
بنابراین ارائه PeNDF کافی ضروری است نه تنها برای تحریک نشخوار و ترشح بزاق بلکه برای حرکت شکمبه
و جداسازی و حذف گازهای حاصل از تخمیر برای جلوگیری از نفخ ضروری است.
شیوع اسیدوز تحت حاد
به طور کلی احتمال بروز سارا در دو گروه گاو بیشتر است:
۱ – گاو های تازه زا در اوایل شیردهی
۲ – گاوهای اواسط شیردهی که در اوج مصرف ماده خشک هستند.
گروه اول یک تغییر عمده و قوی را تحمل می کنند از یک جیره با سطح فیبر بالا در دوره خشکی به یک جیره با غلظت انرژی بالا در ابتدای شیردهی که اگر به طور ناگهانی انجام شود ، می تواند باعث بروز سارا می شود .
شواهد نشان می دهد گاوهایی که در ابتدای شیرواری به اسیدوز تحت حاد مبتلا می شوند .
پس از یک دوره ۳-۷ روه بهبودی ، سارای شدیدتری را در دفعات بعد تجربه می کنند
و به عبارت دیگر باعث حساسیت بیشتر به این بیماری می شوند.
جالب است که گاوهایی که در دوره انتظار مقدار بیشتری از جیره مورد انتظار خوردند ،
پس از زایش کمتر دچار سارا شدند که می توان حدس زد که مقدار نشخوار بیشتر ناشی از مصرف بیشتر می تواند در جلوگیری از سارا پس از زایش موثر باشد.
تغییر جیره از جیره خشکی به جیره انتظار می تواند تا حدی شکمبه را آماده کند
ولی مصرف کم خوراک به دلیل استرس دوره قبل از زایش می تواند اثر تغییر جیره را خنثی کند.
بنابراین بدیهی است که هدف از جیره انتظار باید بهبود اشتها در دوره انتظار از طریق تغذیه علوفه با کیفیت بالا و مقدار محدود کنسانتره ۲ تا ۳ کیلوگرم در هفته های آخر زایش باشد.
همچنین افزایش تدریجی کنسانتره (۲۵۰ گرم ماده خشک در روز) تا ۳ روز عادت پذیری بهتری می دهد ،
تا افزایش روزانه ۱ کیلوگرم تا رسیدن به ۱۰ کیلو برای هر گاو ،
علاوه بر این سورت کردن خوراک می تواند این وضعیت را شدت ببخشد به دلیل این که گاو کنسانتره را بیشتر از جیره محاسبه شده می خورد.
درمورد گاوهای اواسط شیردهی ، میزان مصرف DMI ( ماده خشک مصرفی) در بیشترین حد خود است ،
که اثر عوامل مدیریتی موثر بر سارا تقویت می کند مانند قرمول بندی ،
بیشتر از نیاز های توصیه شده برای نشاسته و PeNDF ،تعداد دفعات کم خوراک دهی ،
پروسس کردن (عمل آوری) بیش از حد خوراک ، خوردن مقادیر زیاد طی یک وعده
و سورت کردن بیش از حد به نفع کنسانتره به خصوص در ۶ ساعت اولیه پس از خوراک دهی .
هدف بایستی تغذیه مقدار کم کنسانتره و در دفعات زیاد است.
در سیستم TMR دسترسی به خوراک بسیار مهم است اگر دسترسی محدود باشد ،
گاوهای قوی تر از لحاظ اجتماعی زمان بیشتری را صرف خوراک می کنند
و چون زمان بیشتری برای سورت کردن کنسانتره دارند ، بیشتر از سارا رنج می برند.
توصیه های عملی برای کاهش سارا
الف)دوره عادت پذیری خوراک به میزان کافی
در زمینه تغذیه گاوهای پرتولید باید آداپتاسیون سلولهای دیواره شکمبه
و میکروبها را برای مصرف مقدار زیاد نشاسته قابل حل در شکمبه و دیگر مواد آلی قابل تخمیر در شکمبه
و دیگر مواد آلی قابل تخمیر در شکمبه را در نظر داشت تا تعادل بین تولید و جذب SCFA (اسید های چرب کوتاه زنجیر) حفظ شود.
ب) گاوهای چند شکم در برابر شکم اول ها
گاوهای شکم اول نسبت به چند شکم ها به اسیدوز تحت حاد حساس تر هستند که می تواند به علت های زیر باشد.
۱ – گاوهای شکم اول تا قبل از این جیره غنی از کنسانتره مصرف نکرده و به نظر می رسد
که پاپیلاهای شکمبه ای کمتر و میکروب های آنها کمتر با این جیره ها آداپته شده اند .
۲ – تفاوت در رفتار نشخوار :تلیسه ها زمان نشخوار کمتری و در نتیجه بافر بزاق کمتری دارند.
۳ – تفاوت در رفتارهای تغذیه ای به خصوص زمانی که گاوهای مسن تر
و دارای سطح اجتماعی بالاتر در همان گروه باشند و ممکن است برای دسترسی به آخور دچار مشکل شوند
و مجبور شوند در دفعات کمتر مقدار بیشتری غذا بخورند .
ج) خصوصیات مزرعه TMR در مزارع
در گروههایی که تعداد دام زیاد دارند و یک جیره دریافت می کنند . شانس سورت کردن خوراک زیاد است به خصوص وقتی که TMR یک دست نباشد و یا فضای تغذیه محدود است.
و ) مدیریت تغذیه عمومی
صرف نظر از سیستم تغذیه ، فراهم کردن فضای کافی آخور بسیار مهم است ( حداقل ۶۰ سانتی متر برای هر گاو) .
ارائه فضای کافی آخور برای کاهش رقابت و افزایش فعالیت تغذیه لازم است در نتیجه باعث بهبود دسترسی گاوها به خوراک ارائه شده و کاهش میزان غذای گاوها در هر وعده می شود.
ی) استفاده از افزودنی های خوراکی
در طول دهه های اخیر علاقه به کشف افزودنی هایی که خطر سارا کاهش می دهد ، زیاد شده است .
یک رویکرد معمول تحریک میکروارگانیسم های مصرف کننده لاکتات است.
روش معمول افزودن مستقیم میکروارگانیسم ها مانند ساکارامایسس سرویسه و … می باشد.
در این میان محصولات مخمری مانند مخمر زنده یا مخمر مرده و محصولات محیط کشت هم ارایه می شوند.
نتیجه گیری
اطمینان از تغذیه موثر و حداکثر مواد مغذی در حالی که خطر ابتلا به بیماری های گوارشی را کم کند.
عامل مهمی در سودآوری تولید شیر است.
بطور کلی ارائه فیبر فیزیکی موثر همراه با تغذیه مقدار مناسب از مواد مغذی قابل تخمیر برای تامین احتیاجات یک اکوسیستم سالم در شکمبه و اطمینان از حداکثر عملکرد و بازده خوراک ضروری است.
برای جلوگیری از سارا و عواقب آن سازگاری مناسب میکروبهای شکمبه
و دیواره شکمبه با جیره های پرانرژی در ابتدای شیردهی و مدیریت تغذیه مانند کیفیت و وضعیت TMR
و در نظر گرفتن تفاوت بین گاوهای شکم اول و چند شکم و مرحله شیردهی لازم و ضروری است.
بیماری های دام و طیور
ضرورت همکاری دهیاری ها در آموزش روستاییان برای واکسیناسیون بیماری نیوکاسل طیور
یک از راه های رفع این مشکل استفاده از بافر ها هست که الکو باف یک گزینه جدی برای این مشکل و افزایش راندمان شیر می باشد
سلام گوساله ۶ ماهه عفونت روده داره اکسنل پاتیروسل تایلوزین بکمپلکس استفاده شده اصلا خوب نشده رودهاش باد میکنه!!
بی زحمت راهنمایی می کنید چکار کنیم؟
سلام
این حیوان باید توسط دامپزشک و کلینیسین دام بزرگ ویزیت و مداوا شود. چون تا از نزدیک دامپزشک شرایط را بررسی نکند ، نمیتوانیم درمانی برای آن پیدا کرد.ولی در کل سولفانینیدین ترکیبی است که برای عفونت های روده ای استفاده می شود.
سلام روزتون بخیر
حدود ۱۰ روزه که یک گاو نر ۱۵ ماهه دارم که اسهال داره و اسهالشم حالت ژله ای هست گاهی اوقات و گاهی فقط شعله دکترم اوردم انتی بیوتیک زد و امپول و پودر اسهالم نوشت گرفتم دادم بهش ولی اسهالش اصلا فرقی نکرد خود گاو زرنگه
سلام ،وقت به خیر
دلایل فراوانی در این امر دخیل است که بهترین روش برای دستیابی به نتیجه مطلوب این است که تحت نظر دامپزشک معالجه گردد.