اثر پروبیوتیک(باسیلوس سوبتیلیس) بر مورفولوژی روده ی جوجه های گوشتی در معرض باکتری سالمونلا
هدف از این پژوهش بررسی اثرات افزودن پروبیوتیک بر مورفولوژی روده در جوجه های گوشتی در معرض سالمونلا است. تعداد ۱۲۸ قطعه جوجه گوشتی یکروزه در قالب طرح کاملاَ تصادفی بصورت فاکتوریل ۲×۲ شامل دو نوع جیره (حاوی و یا فاقد پروبیوتیک) و دو سطح تزریق دهانی (سرم فیزیولوژی یا محیط کشت حاوی سالمونلا) در چهار تکراراستفاده شد. این آزمایش پاییز ۱۳۸۹ در سالن تحقیقاتی ویژه ی پرورش جوجه های گوشتی، واقع در پژوهشکده ی کشاورزی، صنعتی و پزشکی سازمان انرژی اتمی کرج اجرا شد. در روزهای ۲۱ و ۴۲، از دوره پرورش یک پرنده از هر تکرار به طور تصادفی انتخاب و پس از کشتار به روش قطع نخاع، سه بخش روده کوچک(دودنوم ، ژژنوم ، ایلئوم) جدا و مراحل تثبیت، پاساژ بافت و رنگ آمیزی و آنالیز تصویری انجام شده و داده ها با نرم افزار SAS مورد آنالیز آماری قرار گرفتند. در دودنوم و ژژنوم تیمارهای دریافت کنندهی پروبیوتیک در حضور آلودگی در روزهای ۲۱ و ۴۲ پرورش نسبت به گروه شاهد مثبت تفاوت معنی داری مشاهده نشد، اما در ژژنوم جوجه های کشتار شده در ۴۲ روزگی عمق کریپت افزایش معنی داری را نشان داد(۰۵/0P<). در طول پرز ایلئوم گروه پروبیوتیک مثبت جوجه های کشتار ۲۱ روزگی نسبت به گروه شاهد مثبت تفاوت معنی داری مشاهده شد ( ۰۵/۰> P). در دودنوم تیمارهای دریافت کننده ی پرو بیوتیک در شرایط عدم حضور آلودگی عمق کریپت نسبت به گروه شاهد منفی افزایش معنی داری داشت(۰۵/0P<)؛ اما در ژژنوم تفاوت معنی داری دیده نشد. در ایلئوم نیز در کشتار ۲۱ روزگی عمق کریپت افزایش معنی داری داشت (۰۵/0P<). با توجه به موارد ذکر شده و مقایسه ی آن در گروه های آزمایشی، وجود پروبیوتیک در شرایطی که حضور آلودگی اجتناب ناپذیر است سبب افزایش عمق کریپت، که نتیجه آن افزایش در جذب مواد غذایی است می شود. طبق نتایج این پژوهش افزودن مقدار ۰۲/۰ درصد جیره ی غذایی جوجه های گوشتی، پروبیوتیک (باسیلوس سوبتیلیس) با نام تجاری گالیپرو، می تواند سبب افزایش سلامتی بافت پوششی روده کوچک شود. افزایش وزن حداکثر در زمان کوتاه درصنعت پرورش طیور، فراسنجه ی مهمی است و افزایش توانایی در هضم و جذب مواد مغذی یکی از دلایل کاهش دوره پرورش جوجه های گوشتی تجاری است(Higgins et.al.,۲۰۰۸). از عوامل تأثیرگذار بر این توانایی، شکل و مورفولوژی روده کوچک (دودنوم ، ژژنوم ، ایلئوم)که سطح جذب را تعیین میکند، می باشد (ضمیری،۱۳۸۲). از طرفی باکتریهای مضر سبب بیماری (با تولید سموم) و کاهش جذب (با بستن سایت های جذبی) میشوند؛ برای کاهش جمعیت باکتریهای مضر و جلوگیری استفاده ازآنتی بیوتیکها مصرف افزودنیها از جمله پروبیوتیک ها در جیره غذایی طیور توصیه شده است(Gaggia et al., ۲۰۱۰). بنابراین هدف از انجام پژوهش بررسی اثرات افزودن پروبیوتیک بر مورفولوژی روده در شرایط حضور آلودگی سالمونلایی در جوجه های گوشتی بود . پژوهش حاضر در دو مرحله شامل تغذیه جوجه ها با جیره های آزمایشی که با نرم افزار WUFFDA طبق کاتالوگ سویه راس۳۰۸ تنظیم شد؛ و آزمون های آزمایشی در آزمایشگاه دانشگاه آزاداسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران انجام شد. برای اجرای مرحله اول از امکانات آزمایشگاه دام و طیور شامل سالن تحقیقاتی ویژه پرورش جوجه های گوشتی و بخش تهیه خوراک جهت آماده سازی خوراک واقع در پژوهشکده کشاورزی، صنعتی و پزشکی سازمان انرژی اتمی کرج استفاده شد. طبق کاتالوگ شرکت بالتک (۲۰۰ گرم در تن) پروبیوتیک باسیلوس سوبتلیس با نام تجاری گالیپرو (ساخت بیوشم آلمان) به عنوان ماده افزودنی مورد آزمون در جیره استفاده شد. اقلام خوراکی پس از تهیه در آسیاب خرد شده و به نسبت معین شده با نرم افزار در سه نوع جیره شامل آغازین، رشد و پایانی با هم مخلوط شدند. این پژوهش در قالب فاکتوریل ۲×۲ شامل دو سطح جیره (دارای یا فاقد پروبیوتیک) و دو سطح تزریق دهانی (سرم فیزیولوژی یا محیط کشت حاوی سالمونلا) در چهار گروه آزمایشی و ۴ تکرار اجرا شد. تعداد ۱۲۸ قطعه جوجه ی یکروزه ن‍‍ژاد راس ۳۰۸ به صورت تصادفی در گروه های آزمایشی زیر قرار گرفتند: در روزهای ۲۱ و ۴۲، دورهی پرورش، یک پرنده از هر تکرار به طور تصادفی انتخاب و به روش قطع نخاعی کشتار شد. برای مطالعه ی مورفولوژی روده، ۸ سانتی متر از وسط هر سه بخش روده کوچک (دودنوم ، ژژنوم ، ایلئوم) جدا و در محلول فرمالین ۱۰ درصد تثبیت شد. مراحل پاساژ بافت انجام و برشهای ۷میکرونی تهیه و توسط محلول رنگآمیزی هموتوکسیلین- ائوزین رنگ آمیزی شد (Lee et al.,۲۰۱۰) و بررسی های لازم توسط دستگاه آنالیز تصویری با بزرگ نمایی (×۲۰۰) انجام گرفت. ارتفاع، عرض پرز و عمق کریپت بطور متوسط ۱۵رکورد در هر نمونه بررسی شد و داده های جمع آوری شده با نرم افزار SAS، رویهیANOVA مورد آنالیز آماری قرار گرفت. مقایسهی میانگین ها با آزمون دانکن انجام شد. گروه آزمایشی پروبیوتیک منفی نشان داد که عمق کریپت دودنوم نسبت به گروه شاهد منفی افزایش معنی داری داشت(۰۵/0P<). در ژژنوم تفاوت معنی داری دیده نشد. در گروه آزمایشی پروبیوتیک منفی عمق کریپت افزایش معنی داری را در مقایسه با ایلئوم تیمار شاهد منفی نشان داد (نمودار۱). در مقایسه ی دودنوم و ژژنوم گروه آزمایشی پروبیوتیک مثبت با شاهد مثبت تفاوت معنی داری مشاهده نشد؛ اما در دو تکرار از ژژنوم تا حدودی افزایش عمق کریپت مشاهده شد. در ایلئوم گروه آزمایشی پروبیوتیک مثبت در عمق کریپت نسبت به گروه شاهد مثبت تفاوت معنی دار مشاهده شد(۰۵/0P<)(نمودار۲). درایلئوم گروه پروبیوتیک منفی نسبت به گروه شاهد منفی تفاوت معنی دار مشاهده شد(۰۵/۰(P<.. اما در ژژنوم پروبیوتیک منفی نسبت به گروه شاهد منفی تفاوت ها معنی دار نبود (نمودار۳). در ایلئوم تیمار پروبیوتیک مثبت، عمق کریپت نسبت به شاهد مثبت افزایش معنی داری دیده نشد؛ اما در ژژنوم تیمار پروبیوتیک مثبت در مقایسه با شاهد مثبت تفاوت معنی داری مشاهده شد(نمودار۴). نمودار۴: مقایسهی شماتیک عمق کریپت در گروههای آزمایشی در حضور سالمونلا (۴۲ روزگی) بنابر مطالعات (Santin et.al.,۲۰۰۱) پیشرفت در مورفولوژی دستگاه گوارش پرندگان به میزان زیادی تحت تأثیر جیره غذایی شان قرار دارد . با توجه به موارد ذکر شده که موافق با نتایج مطالعات (Hyuns.lillehoj et.al.,۲۰۰۷) است و مقایسه ی آن در گروههای آزمایشی یاد شده، در شرایطی که حضور آلودگی در صنعت پرورش اجتناب ناپذیر است، وجود پروبیوتیک می تواند سبب افزایش عمق کریپت که نتیجه آن افزایش در جذب مواد مغذی، رشد پرزها و وزن بدن است، شود. ۱)رضاﺋیان. م، (۱۳۸۵)، بافت شناسی طیور، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول،۲۰۲ صفحه. ۲)ضمیری.م، (۱۳۸۲)، فیزیولوژی دام، انتشارات حق شناس، چاپ دوم، ۳۸۷ صفحه. شیرین شکورزاده۱، علیاصغر صادقی۱ ،پروین شورنگ۲،مهدی امینافشار۱،امینه محمدیخواجهدهی۱چکیده
مقدمه
مواد و روش ها
نتایج و بحث
* نتایج حاصل از این پژوهش در ۲۱ روزگی
نمودار۱: مقایسه ی شماتیک عمق کریپت در گروههای آزمایشی بدون سالمونلا (۲۱ روزگی) نمودار۲: مقایسه ی شماتیک عمق کریپت در گروههای آزمایشی در حضور سالمونلا (۲۱ روزگی)* نتایج حاصل از پژوهش در ۴۲ روزگی
نمودار۳: مقایسه ی شماتیک عمق کریپت در گروه های آزمایشی بدون سالمونلا(۴۲ روزگی)منابع
