اسید فیتیک و ساختمان آن

حدود دوسوم فسفر دانه غلات و کنجاله‌های دانه‌های روغنی که بخش عمده جیره طیور  را تشکیل می‌دهند.

به شکل نمک­های اسید فیتیک می‌باشد^۱.

در واقع، اسید فیتیک شکل اصلی فسفر موجود در دانه غلات، لوبیاها و دانه­ های روغنی است ^۲.

تقریباً ۷۰-۶۱ درصد فسفر موجود در جیره ­های ذرت-کنجاله سویا به شکل فسفر فیتاتی است.

اسید فایتیک حاوی شش گروه فسفات باند شده با یک ملکول ۶ کربنی با وزن ملکولی پایین است.

ساختمانهای مختلفی برای اسید فیتیک توسط محقیقان مختلف پیشنهاد گردیده است.

ساختمان اندرسون

ساختمانی که توسط اندرسون (۱۹۱۴) برای اسید فایتیک پیشنهاد شد 

امروزه در سطح بسیار گسترده­ای در دنیا مورد پذیرش واقع گردیده است

زیرا بسیاری از خصوصیات فیزیک و شیمیایی، واکنش­ها و اثرات تغذیه­ ای به خوبی در قالب این ساختمان قابل توضیح می­باشد.

بر اساس ساختمان اندرسون، نام سیستماتیک اسید فایتیک میواینوزیتول-۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶-هگزاکیس (IP_۶) یا دی­هیدروژن فسفات است ^۳ .

در یک pH  خنثی گروه­های فسفات در ساختار اسید فیتیک یک یا دو اتم هیدورژن شارژ شده با بار منفی وجود دارد

علاوه بر این کاتیون­های مختلف قادرند تا به طور مستحکم بین دو گروه فسفات یا به طور ضعیف با یک گروه فسفات تشکیل شلات دهند.

سه اصطلاح فیتات، فیتین و اسید فیتیک

سه اصطلاح فیتات، فیتین و اسید فایتیک در نوشت ­های علمی بیشتر برای توصیف سوبسترای آنزیم فیتاز مورد استفاده قرار می­گیرند.

رایج­ترین اصطلاح مورد استفاده فیتات است که به نمک مخلوط شده اسید فیتیک (میواینوزیتول هگزافسفات؛ IP_۶) اشاره دارد.

اصطلاح فیتین، به طور ویژه به کمپلکس ته­نشین شده IP_۶  با پتاسیم، منیزیم و کلسیم به صورتی که در گیاهان اتفاق می­افتد اشاره دارد

در حالی که اسید فیتیک فرم آزاد IP_۶  می­باشد ^۴ .

کل محصولات دانه­ای و میوه­ای دنیا حاوی ۴/۱۴ میلیون تن فسفر فیتاتی می­باشند

که معادل ۶۵ درصد فروش سالانه فسفر به صورت کود می­باشد.

معمولاً، جیره­ های طیور گوشتی حاوی ۵/۲ تا ۴ گرم در کیلوگرم فسفر فیتاتی می­باشند.

مصرف خوراک جهان توسط جوجه­ های گوشتی

در سال ۲۰۰۲، مصرف خوراک جهان توسط جوجه­ های گوشتی و مرغ­های تخم­گذار حدوداً ۳۲۱ میلیون تن تخمین زده شد.

بنابراین، طیور به طور سالانه یک میلیون تن فسفر فیتاتی مصرف می­کنند.

لذا نگهداری ذخایر فسفر جهان توسط استفاده مؤثر فسفر فیتاتی در طیور راحت­تر است ^۵.

بخش اعظم فسفر موجود در اسید فیتیک به دلیل عدم تولید آنزیم فیتاز توسط طیور، غیرقابل دسترس می‌باشد ^۶.

یک مولکول اسید فیتیک به طور متوسط به ۶-۳ مولکول کلسیم متصل شده

و در pH روده به فیتات­های نامحلول تبدیل می‌شود ^۷.

اسید فایتیک می‌تواند با بسیاری از مواد معدنی (از جمله منیزیم، آهن، منگنز، کبالت، مس و روی)، اسیدهای آمینه و پروتئین­ها و غیره باند شده وآن­ها را به صورت غیرقابل جذب در آورد ^۸.

^۱ (Ahmad et al., ۲۰۰۰)

^۲ (Ravindran et al., ۱۹۹۵)

^۳ (Sebastian et al., ۱۹۹۸)

^۴ (Selle and Ravindran, 2007)

^۵ (Selle and Ravindran, 2007)

^۶ (Cowiesnet al., ۲۰۰۳)

^۷ (Pointillart, 1993)

^۸ (Maddaiah et al., ۱۹۶۴)