سندرم کبد چرب  در مرغان تخم گذار

به اسامی دیگر سندرم خونریزی دهنده کبد چرب ( FLHS )  

Fatty liver Hemorrhagic syndrome پارگی کبد لیپیدوزیس هپاتیک نیز گفته می شود. 

یکی از مهمترین بیماری های غیرعفونی که سبب مرگ و میر در مرغان تخم گذار می گردد همین مورد است.

بیماری در اثر پارگی کبد و خونریزی داخلی منجر به مرگ ناگهانی پرنده می شود.

در برخی از کشورها بیش از ۷۰ درصد تلفات مرغان داخل قفس در اثر (FLHS)  سندروم هموراژی کبد چرب اتفاق می افتد که به صورت اولیه کبد درگیر شده و اغلب در مرغان بالغ  چاق و فعال دیده می شود

و خیلی شبیه به بیماری کبد چرب در انسان (Nonalcoholic Fatty liver Diseaase(NAFLD می باشد و به همین دلیل به عنوان مدل حیوانی در تحقیقات بیماری مورد مطالعه قرار می گیرد . 

اولین بار در سال ۱۹۵۰ میلادی به عنوان افزایش بیش از حد چربی در کبد طیور شرح داده شد.

کبد به عنوان یک اندام ضمیمه دستگاه گوارش طیور بوده و با تولید صفرا که کمک به هضم چربی می نماید

و صفرا در کیسه صفرا ذخیره می شود. به عنوان یک اندام حیاتی در بدن بوده

و نقش بسیار مهم و چندگانه ای در متابولیسم بدن دارد.

برخی از فعالیت های کبد

۱ – تولید صفرا که حاوی نمک هایی صفراوی است و  در هضم و جذب چربی ها ، اسیدهای چرب و گلیسرول درگیر می باشد.

۲ – متابولیسم کربوهیداتها ، لیپیدها  ، پروتئین 

۳ – تولید و تخریب سلول های خونی 

۴ – سنتز پروتئین های پلاسما و فیبرینوژن ( در ارتباط با لخته خون ) 

۵ – ذخیره سازی گلیکوژن ، چربی و ویتامین های محلول در چربی ( ویتامین A.D.E.K )

۶ – از بین بردن سموم ( detoxification )

علت اصلی سندرم کبد چرب چیست؟

علت اصلی را مرتبط با دریافت بیش از حد انرژی می دانند

هرچند ممکن است در اثر معرض قرار گرفتن مایکوتوکسین ، آفلاتوکسین  ،کمبود کلسیم و یا استرس نیز ایجاد گردد.

عدم توازان مناسب یا بالانس نامناسب بر قوانین به انرژی به عنوان یک عامل مطرح می گردد.

حساسیت و مستعد بودن بعضی استرین ها یا گونه های مرغ تخمگذار نشان داده شده است

و در داخل یک گله مرغان با تولید بالاتر نسبت به بقیه حساس تر می باشند.

سندرم کبد چرب در ارتباط با خستگی مرغان نیز دیده شده است.

علایم کبد چرب

علایم در مرغ درگیر با FLS به سختی در پرنده زنده قابل تشخیص است گرچه معمولا در خلال نکروپسی (کالبد گشایی ) علایم مشاهده می گردد.

 مرغان مبتلا به سندرم کبد چرب جراحات در کبد آنها بوسیله بزرگ شدن ، شکننده  ،نرم بودن و دارای رنگ برنزه  ،زرد ، نارنجی می باشد. ( البته به شدت درگیری )

، خونریزی معمولا با درجات مختلف مشاهده می گردد. 

بعضی مواقع لخته های خون در محوطه شکمی با منشا ، کبد مشاهده می شود.

تغییر رنگ کبد و مقدار خونریزی معمولا ارتباط مستقیم با مقدار تجمع چربی در کبد دارد و بر همین اساس به سطوح علایم  ، متوسط و شدید تقسیم می گردد.

در حالت بالینی در گله علایم افزایش وزن ( حیاتی ) ، تنفس مشکل ، بزرگ شدن محوطه شکمی ، کاهش تولید تخم مرغ  ،رنگ پریدگی ( بخصوص در تاج و ریش ) و پوسته روی تاج  ،اسهال سبز و کسلی در برخی از پرندگان و در نهایت مرگ ناگهانی دیده می شود.

پیشگیری و درمان سندرم چرب

عامل اصلی سندرم کبد چرب مرتبط با کیفیت عناصر غذا و عدم مناسب فرمولاسیون جیره غذایی می باشد.

مگر مواردی که در اثر آلودگی آفلاتوکسین یا کمیود کلسیم زمینه برود آن تشدید شده باشد.

بنابراین درمان اصلی برای این حالت کاهش مقدار انرژی جیره دریافتی و توازن آن می باشد.

چنانچه مرتبط با درگیری آفلاتوکسین باشد بایستی غذایی آلوده تعویض و جایگزین گردد و در صورتیکه کمبود کلسیم مطرح باشد ،

اضافه نمودن منبع کلسیم با اندازه های مناسب در جیره غذایی توصیه می گردد ،

تا مرغ با انتخاب ذرات درشت کلسیم دریافت کلسیم را بدون اینکه انرژی دریافتی از جیره غذایی افزایش یابدبالابرود.

بعضی پرورش دهندگان نسبت به اضافه نمودن کربن کلراید در جیره غذایی اقدام می نمایند هرچند اثر این اقدام بسیار متغیر می باشد.

اضافه نمودن ویتامین ها می تواند در جیره های مناسب سودمند باشند. 

هر چند کنترل چربی بدن بایستی با تنظیم و کاهش مناسب انرژی دریافتی کل صورت گیرد .

درگله با سابقه FLS ، اضافه نمودن ۰/۳ pmm سلنیوم ، ۱۰۰ iu  ویتامین E به اندازه هر کیلوگرم و مقدار مناسب آنتی اکسیدان مانند اتوکسی ethixyquin همراه با مدیریت تغذیه با جیره غذایی مناسب توصیه می گردد.

همچنین نظارت و مانیتور کردن وزن بدن گله ضروری می باشد.