نقش گالیپرو در کنترل سالمونلا

مقدمه­ ای بر عفونت­ های سالمونلایی

امروزه به دلیل گسترش وسیع سالمونلا در طیور ، کنترل آن در طیور که  جهت مصرف تغذیه­ ی انسان کاربرد دارند

به شدت دارای اهمیت می­باشد.

عفونت­ های سالمونلایی در تمامی نقاط دنیا در حیوانات اهلی، وحشی و انسان باعث بیماری می­شوند.

درحال حاضر شایعترین سروتیپ­ های بیماریزا پاراتیفوئید در طیور، سالمونلا انتریتیدیس و سالمونلا تیفی­موریوم می­باشند

. این عوامل، باکتری­ های گرم منفی میل ه­ای شکل با ابعاد ۵/۱- ۷/۰×۵-۲، فاقد هاگ و کپسول، دارای تاژک­ های بلند و متحرکند.

در محدوده دمایی ۵ تا ۴۵ درجه سانتیگراد و در محدودهpH ، ۴ تا ۹ می­توانند رشد کنند.

معمولاً بیماری در جوجه­ ها در زیر دو هفتگی و به ندرت در سنین بالای ۴ هفتگی دیده می­شود.

معمولاً تلفات در کمتر از ۲۰% گروه مبتلا اتفاق می­افتد. جوجه ­ها ممکن است علائمی از ضعف رشد

، توقف رشد و ضعف عمومی توان بدن را نشان ­دهند.

آلودگی تخم­ مرغ ­ها با سالمونلا منجر به مرگ جنین داخل تخم مرغ و یا مرگ سریع جوجه ­های تازه هچ شده، می­شود.

اسهال، آلودگی پرهای اطراف مقعد با مدفوع از نشانه ­های رایج است.

با افزایش سن گله مادر، افزایش نفوذ پذیری سالمونلا به داخل تخم­ مرغ رخ می­دهد

زیرا کیفیت پوسته تخم مرغ جوجه ­کشی با افزایش سن گله مادرکاهش می­یابد.

مطالعات اخیر نشان داده است که سالمونلا انتریتیدیس و سالمونلا تیفی موریوم موجود در منی خروس می­تواند لوله تخم بر و تخمدان مرغ منتقل شده و متعاقباً سبب آلودگی تخم مرغ شود.

راههای اثرگذاری سالمونلا انتریتیدیس بر طیور

۱ـ ارگانیسم می­تواند به سرعت از دستگاه گوارش عبور کند بدون آنکه در پرنده مؤثر بوده و بیماری ایجاد می­کند.

۲ـ ارگانیسم می­تواند در دستگاه گوارش به سرعت تکثیر یابد در حالیکه پرنده به ظاهر سالم و طبیعی است.

پرنده دفع کننده و پخش کننده­ی (shedder) عامل بیماریزا است.

۳ـ ارگانیسم از جدار روده عبورکرده و سلول­ های داخلی را درگیر می­کند و سبب بیماری در پرنده می­شود

و در صورت بهبود پرنده در زمان­ های خاص می­تواند از بدن پرنده دفع وخارج ­شود.

بررسی گله از نظر سالمونلا

درکارخانجات جوجه کشی، هر دو هفته یک بار باید از سطوح داخلی هچرها

و پوسته­ های شکسته تخم_­مرغ موجود در سینی­ های هچر، کشت به عمل آید.

جوجه­ های حذفی و جوجه­ هایی که در پوسته تخم­ مرغ از بین رفته ­اند، بررسی ­شوند.

در سالن پرورش  بایدکشت از جدار کارتن، کف کارتن و پرندگان تلف شده در داخل آن صورت ­گیرد.

در دوران پرورش ،بررسی نمونه­ های بستر، سواب برداری از گرد وخاک صورت ­گیرد

و نیز سواب برداری از محل عبور دان از هاپر و اتصالات برق انجام ­شود.

در گله ­های مادر در حال تخمگذاری، سواب برداری از کف لانه تخمگذاری، پوشال موجود درآن، گرد و غبار،

پرهای دان داخل سالن و از میز درجه بندی تخم­ مرغ و محل ذخیره تخم­ مرغ و راهروها انجام ­شود.

در پرندگان لاین و اجداد بهتر است نمونه­ ها به دفعات بیشتری انجام شود.

در کشتارگاه ها باید از نمونه ­هایی مانند تکه­ هایی از پوست گردن و قسمت ­های مختلف کشتارگاه کشت به عمل آید.

علاوه برموارد فوق ازکف اتاقک کامیون حمل تخم مرغ، سواب برداری صورت گیرد .

درمان

 از آنتی بیوتیک ­ها به عنوان داروی پیشگیری مخلوط در دان و یا آب در جوجه ­های مسن و جوان و تخم ­مرغ­ های هچری

و داروی معالج طیور بیمار استفاده می­شود.

سالمونلاتیفی موریوم و انتریتیدیس نسبت به برخی از آنتی بیوتیک­ ها مقاومت دارویی یافته ­اند.

کنترل و پیشگیری

• تهیه تخم ­مرغ­ ها، جوجه­ ها و پولت­ ها از گله ­های عاری از سالمونلا
• ضد عفونی تخم­ مرغ­ های هچ شده و سالن­ های هچری (غوطه­ ور سازی تخم­ مرغ­ها در محلول گلوتارآلدئید ۵/۰ درصد در دمای ۴۰ بمدت ۲۰ دقیقه یا گاز دادن با حداقل ۶۰۰ میلی­گرم گاز فرمالدئید به ازای هر متر مکعب در ۲۰ به مدت ۳۰ دقیقه)
• شستشوی و ضدعفونی سالن ­های مرغداری در فاصله بین دو دوره جوجه ریزی
• کنترل حشرات و جوندگان
• معدوم سازی بیماران جهت جلوگیری از انتقال افقی در بین سالن­ها
• ترجیحاً استفاده از غذای پلت شده و یا خوراک فاقد منبع پروتئین حیوانی
• واکسیناسیون
• نمونه ­گیری از سالن­های مرغداری و سواب کلواک و لاشه ­های مشکوک
• نگهداری تخم ­مرغ­ ها در یخچال و سردخانه
• افزودن مواد شیمیایی مانند اسید فرمیک یا پروپیونیک به دان، یا گاز دادن با فرمالدئید یا متیل برومید(اخیراً سازمان نظارت بر مواد غذایی و دارویی ایالات متحده استفاده از محلول ۳۷% فرمالین را به میزان ۵/۲ کیلوگرم در هر تن به مدت ۱۴ روز جهت کنترل باکتری سالمونلا در خوراک طیور مجاز اعلام کرده است)

درمان حذف رقابتی

افزایش فعالیت فلور طبیعی روده در پیشگیری از عفونت­های پاراتیفوئیدی مؤثراست.

این باکتری­ها از طریق مقعد، اسپری در سطح بدن یا قطره خوراکی وارد بدن طیور می­شوند.

مخلوطی از باکتری­های روده (عموماً محتویات سکوم) معمولاً جهت این کار استفاده می­شوند.

خوراندن کشت مخلوطی از باکتری ­های روده کور مرغ­ های گوشتی بالغ که از ۲۹ سویه تشکیل شده بود

به جوجه ­های گوشتی یک روزه از طریق آب آشامیدنی و سپس رویارو کردن جوجه­ ها از راه خوراکی با سالمونلا تیفی موریوم بعد از ۲ روز، نشان دادند

که این باکتری ­ها به سرعت در روده کور جای گرفته، مقاومت در مقابل سالمونلا تیفی موریوم را در مقایسه با جوجه ­های گروه شاهد به طور مؤثری افزایش می­دهد.

در طیور تخمگذار درمان با آنتی بیوتیک مناسب قبل از شروع تخمگذاری می­تواند دفع مدفوعی و آلودگی تخم مرغ را در اوج تولید به مقدار بسیار زیادی کاهش دهد.

تغیرات تغذیه­ ای برای کنترل سالمونلا در طیور می­توانند به واسطه ­ی تغییر در فرمول عمومی جیره  

و یا افزودن مواردی از مواد افزودنی به آن اعمال شوند.

به طور معمول، جمعیت میکروبی روده به شدت تحت تاثیر جیره و تغییرات آن قرار دارد.

بنابراین انتظار می­رود با تغییر در ترکیبات جیره بتوان فلور میکروبی را تا حدودی کنترل نمود.

در ادامه به ذکر یکی از مهمترین راهکارهای کنترلی که استفاده از پروبیوتیک می­باشد، می­پردازیم:

طبق تعریف، پروبیوتیک به مجموعه ­ای از میکروارگانیسم ­های زنده اتلاق می­شود که بعد از مصرف توسط حیوان

، موجب بهبود سلامت حیوانات می ­شوند.

امروزه در اتحادیه اروپا لیست جامعی از پروبیوتیک­ های تایید شده تحت عنوان “تثبیت کننده های فلور روده” برای حیوانات گوناگون موجود است.

چالشی که بر سر این موضوع مطرح است، ماندگاری و دوام پروبیوتیک در طی پروسه ی پلت زنی و نیز انبارداری است.

امروزه طیف وسیعی از گونه­ های باسیلوس که تولید کننده­ ی اسپور هستند از خود در برابر حرارت مقاومت نشان داده ­اند

و توانایی خود را در جهت بهبود سیستم گوارش میزبان حتی بعد از طی پروسه ­ی حرارت دهی حفظ کرده­ اند

و در این مورد تنها نکته­ ی قابل تامل یافتن میزان مناسب و اقتصادی جهت استفاده از این نوع پروبیوتیک ­ها در خوراک است.

باکتری ­های تولید کننده ­ی اسید لاکتیک به دلیل توانایی در کاهش آلودگی سالمونلا به طور وسیعی در طیور مورد استفاده قرار گرفته ­اند

و به منظور کنترل سالمونلا در طیور به صورت تجاری در بسیاری از کشورها استفاده می­شوند.

گالیپرو (محصول شرکت بیوشم آلمان) حاوی باکتری باسیلوس سوبتلیس (DSM17299) یکی از پروبیوتیک­ های موثر می­باشد

که به دلیل خصوصیات ممتاز از جمله داشتن مقادیر فعال اسپور باسیلوس سوبتلیس به مقدار CFU 10^۹×۴ و میزان مصرف ۲۰۰ گرم در تن خوراک، به منظور کاهش میزان سالمونلا قابل استفاده است.

در ذیل به طور خلاصه به یکی از تحقیقات انجام شده اشاره می­شود.

باسیلوس سوبتلیس (DSM17299) به طور معنی ­داری سالمونلا را در جوجه­ های گوشتی کاهش می­دهد (ناپ و همکاران ۲۰۱۱).

همانطور که اشاره شد سالمونلا عامل یکی از شایع ترین مسمومیت­ های غذایی و خطر بزرگی در جهت سلامت عمومی جامعه،

در مقیاس جهانی است و طیور به عنوان یکی از مخازن اصلی این عامل بیماری زا شناخته شده است.

در گزارشات قبلی مشخص شد که یک دز از باسیلوس سوبتلیس، سالمونلا انتریکای مدفوع را کاهش داده است.

هدف این مقاله، بررسی اثر باسیلوس سوبتلیس (DSM 17299) به عنوان پروبیوتیک گالیپرو بر

۱)جمعیت سالمونلا در دستگاه گوارش طیور و ۲) شدینگ مدفوعی سالمونلا، می­باشد.

مواد و روش: تعداد ۹۰۰ جوجه خروس یکروزه کاب در ۱۵ پن و ۶۰ جوجه در هر پن مورد آزمایش قرار گرفتند.

گروه­ های آزمایشی شامل (جدول۱)

• گروه کنترل با جیره استاندارد
• گروه کنترل مثبت آلوده شده با سالمونلا انتریکا همراه با جیره استاندارد
• گروه آلوده شده با سالمونلا همراه با جیره استاندارد مکمل شده با باسیلوس سوبتلیس (CFU/g feed 10^۵×۸)

نتایج مندرج در جدول۳ نشان می­دهد که جوجه ­های تغذیه شده با باسیلوس سوبتلیس در مقایسه با گروه شاهد

و گروه کنترل سبب ۵۸ درصد کاهش معنی­ داری  در میزان سالمونلا شدند. 

همچنین تغذیه با باسیلوس سوبتلیس به طور معنی­ داری سالمونلا را در نمونه­ های سکوم جوجه ­های گوشتی به میزان ۳ لوگ کاهش داد (جدول۴).

این کاهش در میزان سالمونلا نه تنها اثرات مثبتی بر تولید پرنده داشته، بلکه به سلامت غذای انسان نیز کمک شایانی کرده است.

همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که در ۴۲ روزگی بهبود عددی در ضریب تبدیل غذایی و وزن بدن در گروه ­های دریافت کننده باسیلوس سوبتلیس در مقایسه با گروه شاهد مشاهده شده است (جدول۴).

در نهایت نتایج این تحقیق نشان داد که(گالیپرو)  باسیلوس سوبتلیس (DSM17299) به طور معنی­ داری سالمونلا را در دستگاه گوارش طیور کاهش داده

و از طرفی سبب کاهش آلودگی لاشه در کشتارگاه و بهبود ایمنی غذایی مصرف کنندگان شده است.

گروه علمی-پژوهشی رادین فیدار فردا