کاربرد تفاله مرکبات در خوراک دام

ضایعات کشاورزی از فرآورده های اولیه کشاورزی (مانند تفاله مرکبات محصولات گیاهی مانند دور ریزها ، برگ ها ، کنجاله های فشرده ) ، فرآورده متراکم مزرعه (فرآورده جانبی حیوانی و طیور ) می باشد.

 این ضایعات را می توان به عنوان تقویت کننده خاک و ماده اولیه برای فرآیندهای تخمیر میکرویی (عمل آوری پساب مرکبات ، گوجه فرنگی و سیب زمینی ) به کار برد.

تفاله های مرکبات باقیمانده کارخانجات فرآوری مرکبات به عنوان یک مکمل به صورت تازه ،

سیلو شده و خشک می تواند بخش عمده ای از ویتامین های محلول در آب ، انرژی

و کلسیم مورد نیاز دام های نشخوارکننده را تامین کند.

از آنجایی که بسیاری از فرآورده جانبی یا ضایعات به عنوان جزئی از ترکیب جیره غذایی دام داری ارزش بالقوه و اساسی هستند.

نحوه بهره گیری از آن ها بویژه در کشورهای در حال توسعه که امکان جایگزینی مواد خوراکی سنتی و غالبا گران قیمت وجود دارد از نظر اقتصادی ارزنده است.

گیلان یکی از استان های تولید کننده عمده مرکبات در ایران است.

سالانه مقدار زیادی تفاله مرکبات در صنایع تبدیلی مربوطه تولید می شود.

تفاله حاصله می تواند به عنوان خوراک در جیره نشخوارکنندگان مورد استفاده قرار گیرد.

تفاله های مرکبات باقیمانده کارخانجات فرآوری مرکبات به عنوان یک مکمل به صورت تازه ، سیلو شده و خشک می تواند .

بخش عمده ای از ویتامین های محلول در آب  ،انرژی و کلسیم مورد نیاز دامهای نشخوار کننده را تامین می کند .

همچنین قابلیت سیلو کردن آن امکان نگهداری طولانی مدت آن را جهت تغذیه دام در طول سال آسان می سازد.

مزایای تغذیه ای 

از نظر میزان الیاف قابل هضم  ،انرژی و قند قابل تخمیر شبیه به تفاله چغتدر قند بوده ، اما میزان پروتئین آنها اندکی کمتر است.

الیاف در شکمبه نشخوارکنندگان دارای قدرت بافری نسبتا خوبی است .

تفاله مرکبات ، می توان مواد حاصل از پرتقال  ،لیمو ، نارنگی و … را در بر گیرد.

در هر حال محصولاتی که فقط از یک منبع تهیه شده باشند ، قابل اطمینان تر خواهد بود.

بیشتر تفاله پرتقال به عنوان بهترین محصول جانبی از این نوع شناخته می شود ؛ زیرا خوش خوراک تر بوده ، pH مناسبی دارد و حاوی اسیدهای است که می توانند اختلالات شکمبه را به حداقل برسانند.

در صورت استفاده از این محصولات باید توجه داشت که اگر از سنگ آهک به عنوان یک ترکیب خشک کننده یا ترکیب پایدار کننده pH به هنگام فرآوری استفاده شود.

ممکن است ترکیب محصول متفاوت باشد. برای تمام نشخوارکنندگان مناسب است ، بخصوص که رنگدانه موجود در بو و رایحه مطبوع آن مصرف خوراک را تحریک می نماید.

خوش خوراکی 

محدودیت های مصرف (عوامل ضد تغذیه ای ) :

افزودن و یا حذف این محصول از جیره باید به تدریج صورت گیرد ،

زیرا در غیر این صورت ممکن است باعث امتناع حیوان از مصرف خوراک گردد. لیمینین ( liminin ) موجود در دانه مرکبات می تواند در خوک ها و طیور مسمومیت زا باشد.

علاوه بر این موارد باید توجه داشت که نسبت کلسیم به فسفر در آن پائین است.

تفاله مرکبات 

این محصول ضایعات ناشی از کارخانجات تولید کنسانتره پرتقال می باشد که به صورت خشک و مرطوب و در گونی عرضه می گردد

و از لحاظ ارزش غذایی و قیمت ، بسیار مناسب جهت تغذیه دام و طیور و تولید کنسانتره های دامی می باشد.

جدول آنالیز درصدی تفاله مرکبات (پرتقال)

نتیجه گیری کلی 

از آنجایی که حدود ۶۰ -۷۰ درصد از تولید دام به خوراک وابسته است.

توسعه منابع ارزان انرژی و پروتئین به منظور جایگزین کردن مواد خوراکی سنتی بیشترین اهمیت اقتصادی را دارد.

سودمندی  های حاصل از مصرف خوراک تهیه شده از ضایعات شامل موارد زیر می باشد.

۱ – رعایت بهداشت محیط 

۲ – سلامتی دام و کشاورزی 

۳ – ساختار قیمت 

۴ – ایجاد اشتغال جدید

۵ کاهش واردات مواد خوراکی از طریق ارتقای کیفیت پس مانده 

پیش بینی می شود رشد صنعت فرآورده جانبی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تداوم داشته باشد.

از آنجایی که بسیاری از فرآورده های جانبی یا ضایعات به ویژه تفاله مرکبات به عنوان جزئی از ترکیب جیره غذایی دام دارای ارزش بالقوه و اساسی هستند. 

بنابراین نحوه بهره گیری از آن ها بویژه در کشورهای در حال توسعه که امکان جایگزینی مواد خوراکی سنتی و غالبا گران قیمت وجود دارد از نظر اقتصادی ارزنده است.

پیشنهادها 

با توجه به آزمایشات متعددی که در خصوص عمل آوری تفاله مرکبات صورت گرفته مخمر ها درصد پروتئین را به نحو چشمگیری افزایش داده و این از نظر استفاده در تغذیه دام دارای اهمیت و قابل توجه می باشد ، لذا

پیش بینی می شود رشد صنعت فرآورده جانبی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تداوم داشته باشد.

از آنجایی که بسیاری از فرآورده جانبی یا ضایعات به ویژه تفاله مرکبات به عنوان جزئی از ترکیب جیره غذایی دام دارای ارزش بالقوه و اساسی هستند.

بنابراین نحوه بهره گیری از آنها بویژه در کشورهای در حال توسعه که امکان جایگزینی مواد خوراکی سنتی و غالبا گران قیمت وجود دارد از نظر اقتصادی ارزنده است.

پوست مرکبات دارای منبع غنی فیبر خوراکی در تغذیه دام است و افزایش بار پروتئینی ،

این محصول را به عنوان یک خوراک دامی ویژه مطرح می کند.

بنابراین پیشنهاد می گردد استفاده از این نوع ماده غذایی در جیره دام ها برای کارخانجات خوراک دام و تامین احتیاجات گاوداران صنعتی و سنتی توصیه گردد.