عوامل مدیریتی

مدیریت گله مادر جهت تولید تخم مرغ نطفه دار اهمیت زیادی دارد. مدیریت یک واحد مرغ مادر در بر گیرنده اجزای مختلفی از جمله تاسیسات ، تغذیه ، بهداشت وکنترل عوامل محیطی است . 

این اجزا خود به قسمت های کوچکتری قابل تقسیم اند.عملکرد در واحد حاصل عملکرد مناسب این اجزا است که در نهایت به موفقیت مدیر  ،سود ده و افزایش تولید منجر می شود.

توجه داشته باشید، به منظور مدیریت صحیح ، باید شرایط مناسب را برای حداکثر باروری تخم مرغ فراهم نمایید. عوامل مدیریتی موثر بر تولید متعدد هستند ، مهمترین عوامل عبارتند از :

جایگاه

جایگاه طیور باید راحت و تمیز باشد و شرایط محیطی موردنیاز پرنده را تامین نماید. 

نوع جایگاه نیز اهمیت زیادی دارد. با پرورش گله مادر بر روی بستر در مقایسه با پرورش قفس می توانید باروری را افزایش دهید. 

به مکان تخمگذاری در گله های مادر نیز توجه کنید. هر چه مقدار تخمگذاری در روی بستر بیشتر باشد .

تخم مرغ های شکسته و کثیف افزایش خواهند یافت.

از آنجایی که تخم مرغ شکسته و کثیف مطلوب نیست و دلیل نقش مهم عادت در تخمگذاری ، لانه های تخمگذاری را از زمان شروع تولید در داخل سالن قرار دهید.

برای ایجاد جذابیت بیشتر برای تخمگذاری در لانه ، باید بستر مناسبی فراهم شود. بستر را تمیز ، جاذب رطوبت ، بادوام و عاری از گرد و غبار انتخاب نمایید. بدین ترتیب تخمگذاری در لانه افزایش می یابد.

تغذیه

کمیت و کیفیت غذا بر باروری موثر است . در تغذیه گله های مادر باید مواد غذایی مورد نیاز را به مقدار کافی تامین کنید.

در صورت کمبود شدید ، مرغ ها تخمگذاری نمی کنند و خروس ها نمی توانند تخم ها را بارور نمایند و تغذیه بیشتر از حد نیاز نیز سبب کاهش باروری است . 

در تغذیه صنعتی غالبا خوراک برای تولید تخم مرغ ها کافی است ولی کیفیت نامطلوب خوراک باروری و یا جوجه در آوری (هچ) را کم می کند.

درجه حرارت

درجه ی حرارت می تواند شرایط مطلوب مورد نیاز پرنده را تحت تاثیر قرار دهد . 

جایگاه های نباید هیچ وقت سرد و خشک و یا گرم و خیلی مرطوب باشند، زیرا اثر نامطلوبی در باروری طیور دارند . 

حداقل درجه حرارت و رطوبت مطلوب محیط داخل سالن برای خروس ها و مرغ ها به ترتیب حدود ۱۹ تا ۲۲ درجه سانتی گراد و ۶۰ تا ۷۰ درصد است.

نور

یکی از مهمترین تاثیرات نور، تغییر زمان بلوغ جنسی در دوران رشد است . 

کاهش طول مدت نوردهی بلوغ جنسی را به تاخیر می اندازد و همین باعث می شود تخم مرغ های اولیه بزرگتر تولید شوند، که هم از نظر مصرف و هم از نظر قابلیت جوجه کشی شرایط بهتری دارند. 

نور علاوه بر تاثیر در دوره رشد ، در دوران تولید نیز با تحرک غذه هیپوتالاموس و هیپوفیز و ترشح هورمون ها سبب تولید تخم مرغ می شود.

طول مدت نوردهی برای حداکثر تولید تخم مرغ ۱۴ تا ۱۶ ساعت است . از کاهش طول مدت نوردهی در دوران تولید اجتناب کنید.

نور بر روی کمیت اسپرم خروس ها هم اثر دارد و سبب تولید اسپرم های با کیفیت می شود.

بیماری 

بیماری های مزمن ، نظیر سل مرغی ، آسپرژیلوس و کوکسیدیوز از عواملی هستند که پرندگان را غیر بارور می نمایند . 

مرغانی که به ظاهر از عفونت های سالمونلایی و بیماری نیوکاسل نجات یافته اند باروریشان ضعیف و قابلیت جوجه درآوری شان نیز نامناسب است .

انگل های داخلی همانند نماتدها ، کرم ها و جرب ها نیز از عوامل بسیار متداول افزایش ناباروری اند.

اثر انگل بر باروری غیر مستقیم است . انگل ها سبب می شوند جذب غذا کاهش یابد . کمبود ثانویه ویتامین ها و مواد مغذی دیگر نیز از تاثیرات دیگر آنها است.

محقق

دکتر امیر عباس دارستانی (کارشناس رسمی دامپزشکی و دامپروری و مدیر خدمات دامپزشکی و دامپروری جاوید رمه)